Er moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen:
- Rechten op een werk; en
- De rechten op het medium van het kunstwerk.
Wanneer een kunstenaar een kunstwerk verkoopt, draagt hij de eigendom van een roerend goed over aan een andere persoon, namelijk de koper. Indien hij het werk daadwerkelijk vervreemdt (het verlaat zijn nalatenschap), behoudt hij er zijn auteursrecht op. Er is geen impliciete overdracht van auteursrecht wanneer het werk wordt verkocht. Alleen wanneer de kunstenaar zijn rechten overdraagt of in licentie geeft, worden deze overgedragen aan een derde die ze vervolgens zou kunnen exploiteren.
De eigenaar van het auteursrecht op het werk kan dus een andere persoon zijn (en zal dat vaak zijn) dan de eigenaar van het eigendomsrecht op de zaak.
Wat NFT’s betreft, deze worden gewoonlijk “NUS” of “NAKED” verkocht, d.w.z. ZONDER COPYRIGHT OP HET VERKOCHTE WERK (zie hieronder de analyse van de algemene voorwaarden van OPENSEA).
Het auteursrecht berust dus bij de maker/verkoper in goede staat, of, wat zeldzamer is, bij het uitwisselingsplatform.
De voorwaarden van handelsplatforms kunnen de koper ook verbieden de gekochte NFT commercieel te gebruiken, zoals het maken van identieke kopieën of bewerkingen, het verkopen van afgeleide producten of het publiekelijk tentoonstellen ervan,…
De maker van een NFT behoudt zich aldus een immateriële waarde voor, die losstaat van het verkochte voorwerp, naast een percentage op de opeenvolgende wederverkopen van het werk (zie hieronder xxx – Wederverkooprecht).
Kopers of verkopers van NFT’s hebben er baat bij dat de rechten van elk van hen contractueel worden verduidelijkt. Behoudt de verkoper zijn auteursrecht? Onder welke voorwaarden (duur, geografische uitbreiding, media, bewerkingen, enz.)? Ter herinnering: voor elke wijze van exploitatie moeten de vergoeding van de auteur, de omvang en de duur van de overdracht uitdrukkelijk worden vastgesteld.
Art. XI.165. van Boek XI van het Wetboek van economisch recht: § 1. De auteur van een werk van letterkunde of kunst heeft het uitsluitend recht het te reproduceren of toestemming te geven tot reproductie ervan, op welke wijze en in welke vorm ook, hetzij direct, hetzij indirect, tijdelijk of duurzaam, geheel of gedeeltelijk.
Dit recht omvat het exclusieve recht om toestemming te verlenen voor de bewerking of vertaling van het werk.
Dit recht omvat tevens het uitsluitende recht de verhuur of de uitlening ervan toe te staan.
De auteur van een werk van letterkunde of kunst heeft het uitsluitend recht om het op enigerlei wijze aan het publiek mede te delen, waaronder begrepen het op zodanige wijze voor het publiek beschikbaar stellen dat het voor leden van het publiek op een door hen individueel gekozen plaats en tijdstip toegankelijk is.
De auteur van een werk van letterkunde of kunst heeft als enige het recht om toestemming te geven voor de verspreiding onder het publiek, door verkoop of anderszins, van het origineel van zijn werk of kopieën daarvan.
De eerste verkoop of andere eigendomsoverdracht van het origineel of een kopie van een werk van letterkunde of kunst in de EU door de auteur of met diens toestemming leidt tot verval van het distributierecht van dat origineel of die kopie in de EU.
§ 2. De auteur van een werk van letterkunde of kunst heeft er een onvervreemdbaar moreel recht op.
Een algemene verklaring van afstand met betrekking tot de toekomstige uitoefening van dit recht is nietig.
Dit omvat het recht om het werk openbaar te maken.
Niet-openbaargemaakte werken zijn vrijgesteld van inbeslagneming.
De auteur heeft het recht het auteurschap op te eisen of te ontkennen.
Hij heeft het recht om zijn werk te respecteren, zodat hij zich kan verzetten tegen elke wijziging ervan.
Niettegenstaande een eventuele afstand behoudt hij het recht bezwaar te maken tegen iedere vervorming, verminking of andere wijziging van een dergelijk werk of tegen iedere andere inbreuk op hetzelfde werk die zijn eer of goede naam schaadt.
Wij bevinden ons dus in de antinomische situatie waarin enerzijds de verzamelaar die het werk koopt zijn rechten erop uitoefent, zoals elke andere eigenaar, en anderzijds de kunstenaar zijn auteursrecht op het werk blijft exploiteren, ook al maakt het niet langer deel uit van zijn nalatenschap
Conflicten tussen de fysieke eigenaar (of elektronische eigenaar als we het hebben over in de blockchain geregistreerde NFT’s) van een kunstwerk EN de eigenaar van het auteursrecht op deze werken komen dan ook vaak voor.
Ter herinnering: de economische rechten die aan de auteursrechthebbende worden verleend, omvatten verschillende rechten die worden beschreven inartikel XI.165 van het Wetboek van economisch recht (WIB) :
(i) Het recht van reproductie, op welke wijze en in welke vorm ook, direct of indirect, tijdelijk of permanent, geheel of gedeeltelijk. Het reproductierecht omvat de loutere aanwezigheid van inhoud op iemands computer. Het recht op aanpassing en vertaling.
(ii) het recht om te verhuren en uit te lenen,
(iii) Het distributierecht ;
(iv) het recht van mededeling aan het publiek met alle middelen, met inbegrip van beschikbaarstelling voor het publiek op zodanige wijze dat het voor leden van het publiek toegankelijk is vanaf een door hen gekozen plaats en op een door hen gekozen tijdstip.
De auteur van een literair of artistiek werk heeft er ook een onvervreemdbaar moreel recht op. Een algemene verklaring van afstand met betrekking tot de toekomstige uitoefening van dit recht is nietig. Dit recht omvat het recht om het werk openbaar te maken.
De auteur heeft het recht het auteurschap op te eisen of te ontkennen.
Hij heeft het recht om zijn werk te respecteren, zodat hij zich kan verzetten tegen elke wijziging ervan.
Niettegenstaande elke afstand behoudt hij het recht bezwaar te maken tegen elke vervorming, verminking of andere wijziging van dit werk of tegen elke andere aantasting van hetzelfde werk, waardoor zijn eer of reputatie wordt geschaad.
